Terapil » Choroby zawodowe stomatologów

W przypadku wykonywania pracy zawodowej bardzo często wykonywanie rutynowych czynności odbywa się w długotrwałej, statycznej i zazwyczaj niekorzystnej z fizjologicznego punktu widzenia pozycji ciała. Zazwyczaj jest to dodatkowo połączone z dodatkowym obciążeniem zewnętrznym, czyli koniecznością trzymania materiału lub narzędzia. Powoduje to przeciążenia narządu ruchu, które poprzez długotrwałe działanie przyczyniają się do powstania skumulowanego efektu w postaci schorzeń narządu ruchu. Mówiąc o schorzeniach narządu ruchu trzeba rozważyć zarówno schorzenia zaliczane do zawodowych (np. najbardziej znany zespół cieśni nadgarstka), jak i tzw. parazawodowych, do których zaliczyć można np. bóle dolnego odcinka kręgosłupa.

Z punktu widzenia ergonomii, stan zdrowia lekarzy dentystów należy rozpatrywać głównie w aspekcie schorzeń kręgosłupa, a szczególnie jego odcinka szyjnego. Najczęściej spotykane u lekarzy dentystów są zmiany zwyrodnieniowo zniekształcające stawów kręgosłupa, głównie odcinka szyjnego oraz schorzenia będące bezpośrednimi następstwami wyżej wymienionych zwyrodnień, a więc zespół bolesnego barku, szyjno-pochodne bóle głowy, bóle korzeniowe dotyczące kończyn górnych i dyskopatie szyjne.
Na powstawanie zmian zwyrodnieniowych u stomatologów istotny wpływ
ma m.in.:
- statyczne obciążenie kręgosłupa przede wszystkim w odcinku szyjnym;
- wymuszona pozycja ciała,;
- brak możliwości częstej zmiany pozycji ciała przy pracy;
- długotrwała praca z wykonywaniem ruchów stereotypowych w obciążeniu statycznym;
- niestosowanie wypoczynku i przerw w pracy;
- stres i napięcie psychiczne przy wykonywanych zabiegach stomatologicznych, powodujące dodatkowe napięcie mięśni przykręgosłupowych;
- narażenia na wibracje .
W dalszej kolejności należy wymienić następujące przyczyny powstawania zmian zwyrodnieniowych, nie związanych bezpośrednio z zawodem lekarza dentysty należą:
- zmiany pourazowe kręgosłupa;
- zmiany w strukturach kostnych prowadzące do zniekształceń czy złamań
w obrębie trzonów kręgów (osteoporoza);
- wady rozwojowe kręgosłupa;
- degeneracja tkanek kręgosłupa związana z wiekiem;
- choroby układowe;
- nowotwory;
- wrodzone i nabyte wady postawy;
- czynniki genetyczne i środowiskowe .
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa przebiegająca w trakcie trwania pracy zawodowej stomatologa, nie różni się w zasadzie niczym od tej występującej w innych grupach zawodowych. Według badań, wykonywany zawód lekarza dentysty, wyraźnie i zdecydowanie ten proces choroby zwyrodnieniowo-przeciążeniowej przyspiesza . W przypadku choroby przeciążeniowej kręgosłupa szyjnego dochodzi do:
- ograniczenia ruchomości kręgosłupa,
- dolegliwości bólowych, wywołane zniekształceniami oraz uszkodzeniami kręgów, aparatu więzadłowego, krążków międzykręgowych stawów i mięśni tworzących jednolity układ patologicznie oddziaływujący na sąsiadujące elementy układu nerwowego

Dolegliwości w obrębie kończyny górnej

a) zespół cieśni nadgarstka
W danych statystycznych podawanych przez Instytut Medycyny Pracy zgłoszone przypadki zawodowego zespołu cieśni nadgarstka stanowią mniejszy niż faktyczny odsetek tego schorzenia, spowodowanego wpływem czynników zawodowych. Dzieje się tak dlatego, że osoby mające tą dolegliwość nie zawsze są kierowani do placówek medycyny pracy. Zespół cieśni nadgarstka stanowi zespół objawów, które wywołane są uciskiem nerwu promieniowego w kanale nadgarstka. Przyczyny ucisku nerwu promieniowego w kanale nadgarstka mogą być miejscowe bądź też ogólne . Wśród objawów należy wymienić: ból nadgarstka i dłoni związany
z wykonywaniem ruchu, a w późniejszym okresie także w spoczynku, mrowienie, kłucia w obrębie palców, osłabienie siły mięśniowej

b) entezopatie
Terminem „łokieć tenisisty” określa się stan, kiedy osoba chora odczuwa ból występujący w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej, w przypadku bólu dość często występują zaburzenia siły i zmniejszona funkcja kończyny górnej. Dolegliwości bólowe w tym przypadku związane są ze zmianami zwyrodnieniowymi w okolicy ścięgna prostowników, głównie mięśnia prostownika promieniowego krótkiego nadgarstka. Zaprezentowane hipotezy patomechanizmu powstawania tzw. łokcia tenisisty pokazują, że jest to złożony problem .
Entezopatia stawu łokciowego może dotyczyć zmian o charakterze przeciążeniowym przyczepów – ścięgien mięśni prostowników, przyczepiających się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej. W zespole ,,łokcia tenisisty”, ból pojawia się przy próbie podnoszenia przedmiotów, kiedy dłoń jest zgięta grzbietowo w stawie nadgarstkowo-promieniowym. Zginanie
i obracanie przedramienia powoduje nasilenie bólu. W przypadku ,,łokcia golfisty” ból umiejscowiony jest w miejscu przyczepu mięśni zginaczy do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i objawia się bólem w momencie dociśnięcia ręki do podłoża. Zginanie i nawracanie przedramienia potęgują dolegliwości bólowe. Ból nasila się w trakcie wykonywania, takich czynności, jak: wyżymanie, praca z użyciem młotka, śrubokręta, dźwignięcia ciężaru, gra na fortepianie, u osób uprawiających tenis, badminton, golf, szermierkę oraz rzut dyskiem. Jednak, najczęściej entezopatie stawu łokciowego pojawiają się u osób, których aktywność fizyczna ma rekreacyjny charakter”.

c) Bóle barku
Choroba Duplaya jest wielopłaszczyznową jednostką chorobową kompleksu barkowego obręczy kończyny górnej. Dotyczy zarówno elementów kostnych i stawowych, jak również mięśniowych, naczyń nerwowych oraz krwionośnych okolicy barku [58]. Wśród objawów choroby wymienić należy nagły ból z czasem narastający, obrzęk, napięcie mięśnia nadgrzebieniowego, w normie jest czucie i odruchy, po tygodniu pojawia się zanik mięśnia naramiennego.

W celu zapobiegania bądź minimalizowania powstawania negatywnych efektów związanych z pracą zaleca się stosowanie następujących zasad
- należy często zmieniać pozycję ciała,
- należy wykonywać ćwiczenia mobilizujących mięśnie przeciwstawne do mięśni przeciążanych,
- należy przyjmować wskazane pozycje kręgosłupa w celu odciążenia jego stawów oraz mięśni,
- rozciągać mięśnie, głównie zginaczy kończyn górnych i kulszowo-goleniowych.
Wśród zaleceń należy wspomnieć o systematycznym pływaniu, lub wykonywaniu ćwiczeń w wodzie. Kolejnymi zalecanymi ćwiczeniami są joga, pilates, callanetics, Nordic walking, a także szybki marsz i spacery, jazda na rowerze .
W przypadku gdy stosowanie wyżej wymienionych zasad nie daje efektów konieczna staje się rehabilitacja.

Dzięki technikom terapeutycznym wykonywanym w naszym gabinecie, jesteśmy w stanie zmniejszyć lub nawet stale wyeliminować tego typu dolegliwości.

Do poczytania:

Ocena stylu pracy lekarza stomatologa w warunkach ergonomicznych

Choroby zawodowe 2019

*powyższy tekst pochodzi z pracy magisterskiej o tytule "Dysfunkcje układu ruchu u lekarzy stomatologów”

Choroby zawodowe stomatologów

Terapil-

Fizjoterapia